เมื่อปลาทับทิมไม่เป็นทอม

รุ่งทิพย์ สุขกำเนิด

          หลังย้ายมาอยู่บ้านใหม่ไม่นาน บ่อน้ำหน้าบ้านที่รกไปด้วยธูปฤษี ก็ถูกแปลงโฉมจนดูดีมีระดับขึ้นมานิดนึงด้วยเพราะดูโล่งจนเห็นน้ำใสๆ แต่ก็ยังขาดชีวิตชีวา  ลูกๆจึงเชียร์ให้แม่ไปหาปลาสีสวยๆอย่างปลาคราฟมาเลี้ยง

          ไปเดินจตุจักรเกือบครึ่งวัน คิดสะระตะถ้วนถี่ ในที่สุดก็เปลี่ยนใจจากปลาที่แพงหูฉี่มาเป็นปลาน้อยที่ใครๆก็ไม่รัก หวังแต่จะเอาลงกระทะท่าเดียวอย่างทับทิม ตะเพียน แล้วก็ยี่สก ด้วยความสงสาร(ตัวเอง) แล้วก็กลัวมันจะเหงา เลยรับมาเลี้ยงดูอย่างละ 100 ตัว ให้มาเล่นเป็นเพื่อนกัน  ช่วงทำพิธีส่งปลาลงสระ เด็กๆสนุกกันมากเพราะต้องไล่จับเหล่าปลาน้อยที่ดูดี้ด้าผลัดกันโดดออกนอกกะละมังระหว่างที่รอให้บางตัวฟื้นจากอาการเมารถจนนอนตะแคง

          ผ่านไปไวเหมือนโกหก ขณะที่กำลังทำอาหารเย็นอยู่ในครัวก็ได้ยินเสียงตะโกนลั่น   “แม่คร้าบ.. มาดูเร็ว นั่นฝูงอะไร ไม่น่าจะเป็นลูกอ๊อดนะ  สีส้มๆ ลูกปลาทับทิมรึเปล่า” ฉันรีบวิ่งมาตามเสียงเรียก แต่ในใจก็นึกสงสัยว่า เป็นไปได้ไง  เพราะเท่าที่รู้มาปลาทับทิมเป็นปลาที่เป็นหมันมิใช่หรือ??

          ดูจากรูปพรรณของสิ่งมีชิวิตเล็กๆ บวกกับความสงสัยในตัวแม่ค้าทำปลามานานแล้วที่อาจเป็นผู้ขโมยไข่ปลาทับทิมมาโดยตลอด ทำให้เราไม่อาจนิ่งดูดาย  เลยกระโดดเข้าหาคุณครูกูเกิล และแล้วความจริงก็ปรากฏ...ว่า  “จริงๆแล้วเจ้าปลาทับทิมทั้งหลายไม่ได้เป็นหมันอย่างที่เราคิด  ก็ด้วยความที่เจ้าปลาชนิดนี้เป็นปลาไวไฟ ไม่ใช่ย่างแป๊บเดียวสุกนะคะ แต่สามารถผสมพันธุ์และวางไข่ได้ตั้งแต่อายุ 2 เดือน  แล้วมันก็เริ่มเป็นปลาที่กินเสียข้าวสุก คือกินไม่รู้จักโตขยันมีลูกอย่างเดียว ตัวจึงเล็กขายไม่ได้ราคา ทั้งๆที่รสชาติถูกอกถูกใจทั้งคนไทยและชาวต่างชาติ  จึงทำให้เจ้าของฟาร์มปลาต้องหาทางจัดการให้มันเป็นทอมตั้งแต่ยังแบเบาะด้วยการใช้ฮอร์โมนเพศผู้ผสมในอาหารให้กินจนถึงระยะที่มั่นใจว่า ลูกปลาตัวผู้จะโตขึ้นมาเป็นแมนบึกบึน ขณะเดียวกันเจ้าฮอร์โมนดังกล่าวก็ไปยับยั้งการหลั่งของฮอร์โมนเพศเมีย ทำให้ลูกปลาตัวเมียไม่คิดจะมีครอบครัวเอาแต่กินจนอ้วนพีเพราะไม่สนใจหนุ่มหน้าไหน  การให้ฮอร์โมนจะทำไปจนปลาอายุได้ 30 วันหรือจนถึงระยะที่เรียกว่าลืมเพศตัวเองอย่างถาวร”

“ฮอร์โมน” คำนี้ ทำให้เราเลิกซื้อปลาทับทิมอย่างถาวร แล้วก็หันมาขุนปลาในสระแทน  แม้ปลาที่ได้จะตัวไม่ใหญ่เท่าตลาดแต่ก็เป็นปลาที่แข็งแรงและฉลาดเฉลียว  สังเกตได้จากการที่ต้องเปลี่ยนอุปกรณ์การจับอยู่เรื่อย เพราะบรรดาปลาของเรารู้ทันไปหมด  แถมยังเป็นปลาที่มีความทนทาน เพราะสังเกตว่าไม่เคยมีโรคภัยไข้เจ็บใดๆมาแพ้วพานให้มันจากเราไปเองสักตัวเดียว เว้นแต่การได้ตอบแทนบุญคุณผู้เลี้ยงด้วยการเป็นเมนูเด็ดบนโต๊ะเสียก่อน ซึ่งต่างจากปลากระชังที่ต้องให้ยาปฏิชีวนะเป็นระยะ แล้วตามฟอร์มาลินก่อนจับขายเพื่อให้ปลายังมีลมหายใจเมื่อเราไปเลือกซื้อ

ผ่านไปเกือบปี ตอนนี้ปลาทับทิมที่บ้านขยายพันธุ์แบบตามทฤษฏีเลยทีเดียว ตอนนี้น่าจะอยู่ที่เกือบ 1,000 ตัว กินไม่ทันเลยค่ะ ขนาดมีนกกระยางขาประจำมาช่วยแล้ว สุดคุ้มจริงๆ ลงทุนครั้งเดียวกินไปชั่วลูกชั่วหลาน

อ้างอิง http://www.tcijthai.com/investigative-story/466  และบทความเรื่องการเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตปลานิลแปลงเพศ นายกฤษณะ  เรืองคล้าย